Historia

Zespół Tańca Ludowego „Semafor” powstał w roku 1972 jako zespół środowiskowy związany i finansowany przez Polskie Koleje Państwowe (najpierw DOKP a następnie PDOKP z siedzibą w Krakowie). Zespół prezentował polski folklor stylizowany. Siedzibą zespołu był Dom Kultury Kolejarza, dawny Dom Kolejowców Polskich przy ulicy Filipa 6 (obecnie św. Filipa). Kierownikiem artystycznym i choreografem przez cały czas trwania zespołu była Elmira Jabczanik-Siwczyk. Melodie ludowe, które wykonywał zespół oparte były na materiałach wydanych przez Centralną Poradnię Amatorskiego Ruchu Artystycznego przy Ministerstwie Kultury i Sztuki w Warszawie i innych dostępnych źródłach. Kapelę prowadzili: Adam Zawiślak w latach 1973-1986, Marian Sułkowski w latach 1986-1991. Akompaniatorami podczas prób byli kolejno: Andrzej Namaczyński, Włodzimierz Krzeszowiak, Elżbieta Jezutek-Baran, Zbigniew Huptyś, Tadeusz Markowski, Barbara Dukała, Piotr Langos. Do zespołu uczęszczała młodzież z krakowskich techników (Kolejowego, Elektrycznego nr 2, Chemicznego), Studium Nauczycielskiego, studenci AWF i młodzież pracująca. Zespół zapoczątkowało osiem par, które, z E. Jabczanik, A. Namaczyńskim i Estradą Operową pod kierunkiem Anieli Andrzejewskiej, przeszły z Zakładowego Domu Kultury Huty im. Lenina (obecnie Ośrodek Kultury Norwida). Kostiumy, opieka i konserwacja, Janina Paluszek i Janina Rybotycka.

Stroje ludowe

Kostiumy zaprojektowała (ze wzorów z Atlasu Polskich Strojów Ludowych, w konsultacji z etnografem Zdzisławem Szewczykiem i prof. Romanem Reinfussem) i wykonała Spółdzielnia Pracy Rękodzieła Ludowego i Artystycznego im. Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie, pod kierunkiem Heleny Makulec. „Semafor” posiadał jedne z piękniejszych strojów wykorzystywanych przez zespoły folklorystyczne działające w Krakowie: stroje krakowiaków wschodnich i zachodnich (bronowickie, zaborowskie, zalipiańskie), łowickie, rzeszowskie, lubelskie oraz kostium Lajkonika.

Program

Suita krakowska: „Na krakowskim Rynku” z przyśpiewkami krakowskimi, z piosenką Maciejowej, harcami Lajkonika; suita rzeszowska, suita łowicka, suita lubelska; obrazek łowicki:
Uwertura, „Strach z kujawiakiem”- opracowanie muzyczne i aranżacja na kapelę Henryk Siwczyk
Pieśń powitalna, Pieśń pożegnalna - słowa Adam Żarnowski, muzyka Henryk Siwczyk
Suita krakowska: „Dyngus”, finałowy „Krakowiak fantastyczny”- kompozycja i aranżacja Adam Zawiślak
Przerywnik muzyczny na kapelę nr 1 - opracowanie i aranżacja Marian Sułkowski
Przerywnik muzyczny na kapelę nr 2 - opracowanie i aranżacja Ludwik Wiśniowski
W repertuarze zespół miał polskie tańce narodowe: polonez, mazur, krakowiak, kujawiak i oberek.

Koncerty i sukcesy

1973: koncerty w DKK w Krakowie: Wyzwolenie Krakowa, Dzień Kobiet, Dzień Kolejarza; Udział w Konfrontacjach Ruchu Artystycznego Młodzieży „KRAM” w Myślcu n/Popradem
1974: Centralne Dożynki w Poznaniu, 8 września; Ogólnopolski Zlot Kolejowej Służby Zdrowia; Kolejarska Jesień Muzyki Pieśni i Tańca XXX PRL, dyplom uznania; Udział w Konfrontacjach Ruchu Artystycznego Młodzieży „KRAM” w Myślcu n/Popradem 1975:: Ogólnopolski Festiwal Zespołów Kolejowych Lublin, II miejsce; I Ogólnopolski Przegląd Tanecznych Zespołów Kolejarzy w Lublinie, III miejsce, maj; Występy dla kolejarzy i żołnierzy remontujących i elektryfikujących linię kolejową Kraków - Zakopane, czerwiec; udział w Konfrontacjach Ruchu Artystycznego Młodzieży „KRAM” w Myślcu n/Popradem; Dzień Kolejarza w DKK 6 września
1976: Wyzwolenie Krakowa koncert w DKK, 18 stycznia; VI Ogólnopolskie Spotkania Folklorystyczne „Mielec 76”, laureat, maj; Przegląd Aktywności Kulturalnej Ludzi Pracy woj. miejskiego krakowskiego, Kielce, laureat, październik; IV Festiwal Folkloru Ziem Nizinnych o „Pawie Pióro” w Tarnowie II miejsce (pierwszego nie przyznano); Federacja Stowarzyszeń i Klubów Tanecznych, Polonez ’76, Kraków Hala Wisły; Odsłonięcie Pomnika Grunwaldzkiego, 16 października, udział w programie artystycznym; W roku 1976 Zespół dał 26 koncertów .
1977: XI Ogólnopolski Festiwal Folkloru i Sztuki Ludowej, Płock ‘77, wyróżnienie; II Europejska Konferencja Regionalna Młodzieży Czerwonego Krzyża, Jadwisin k. Warszawy
1978: XX Ogólnopolski Zlot Turystów Kolejarzy w Rucianym Nidzie; Koncert Galowy w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku, 60-lecie Związku Zawodowego Kolejarzy; III Międzynarodowy Turniej Tańca Towarzyskiego „Polonez - 78”, 6-7 października
1979: Koncert Jubileuszowy 5-lecie Zespołu, teatr Groteska, 7 kwietnia; Występ w DKK w Szczecinie, 4 lipca; 175-lecie Zakładów Budowy Maszyn i Aparatury im. Stanisława Szadkowskiego (Zieleniewskiego); Dni Wielkiego Tyrnowa w Krakowie 8-15 października
1980: 35- lecie oswobodzenia Krakowa, 18 stycznia
1982: Występ dla Śródmiejskiego Oddziału Polskiego Związku Emerytów, Rencistów i Inwalidów w Krakowie, 11 maja; III Przegląd Zespołów Tańca Ludowego Województwa Miejskiego Krakowskiego, Myślenice 22-23 maja
1983: Koncert Jubileuszowy 10-lecie Zespołu, teatr Groteska, 18 kwietnia; IV Przegląd Zespołów Tańca Ludowego woj. miejskiego krakowskiego, Proszowice, 7-8 maja; Dni Kultury Kolejarza, 19 września, koncert na peronie 1 Dworca Głównego w Krakowie
1985: VIII Ogólnopolski Przegląd Zespołów Pieśni i Tańca w Tczewie
1986: Proszowice, Żabno 1 maja
1988: Żegnajcie kochani! (pożegnanie wieloletnich członków Zespołu) koncert w DKK 18 lutego
1989: Ogólnopolski Dziecięcy Turniej Tańca Towarzyskiego „O Smoka Wawelskiego”, 6 grudnia w Technikum Kolejowym
1990: Przegląd Zespołów Pieśni i Tańca Ludowego w Łańcucie, koncerty w Rzeszowie, 29 sierpnia; „Spotkania z folklorem” cykl koncertów i prelekcji dla okolicznych szkół realizowany w roku szkolnym 1990/1991 maj, czerwiec
1991: koncert w DKK, 26 kwietnia; koncert na scenie pod Ratuszem w Krakowie, wrzesień.

Koncerty zagraniczne

Węgry: Miszkolc, Budapeszt, 1976; Bułgaria: Sofia, Warna, Złote Piaski, wrzesień 1979
Czechosłowacja: Ostrawa, Sterberk, Trzyniec, Gottvaldovo, Strażnice, Brno, Ołomuniec 24 czerwca - 1 lipca 1976
NRD: Lipsk, Dni Kultury Polskiej, 1976; Na zaproszenie burmistrza A.P. Feifera 1200-lecie miasta Rudolstadt, 1976; Lipsk, Targi Sztuki Ludowej październik 1978; Rostock, Warnemünde, 6-15 lipca 1979; Lipsk, Hale, Drezno 1987, 1988
Jugosławia: Makarska, Kadreljevo, Dubrownik, Medugorje, Mostar, 1985; Sarajewo, Stambulčić, wrzesień 1988; Zagrzeb, Opatija, Kumrovec, Lovran, Sarajewo, sierpień 1989

Bibliografia

Krakowiak, opracowała Elmira Jabczanik-Siwczyk w: Polskie tańce narodowe w formie towarzyskiej, Federacja Stowarzyszeń i Klubów Tanecznych w Polsce, Centralny Ośrodek Metodyki Upowszechniania Kultury, 1978, s. 16-27.
Romualda Jarocka-Nowak, Roztańczony „Semafor”, Kolejarz, 2 lipca 1977, nr 3, s. 4.
Romualda Jarocka-Nowak, W ośrodku kolejarskiej kultury, Kolejarz, 3 czerwca 1978, nr 11, s. 6.
I Ty możesz zostać artystą, Kolejarz, 23 września 1978, nr 19, s. 6.
Narada krakowskich działaczy kultury, Kolejarz, 17 listopada 1979, nr 24, s.
1 Kolejarski ruch kulturalny na rozdrożu. Dyskusja redakcyjna, zanotowali R Jarocka - Nowak, A
. Ziemianin Kolejarz, 17 listopada 1979, nr 24, s. 4
„Semafor” zaprasza!, Kolejarz, 1979, nr 23, s. 6
Wiesław Kolarz, Być albo nie być?-Być!, Gazeta Południowa 18 kwietnia 1979, nr 85, s. 4
Adam Ziemianin, „Semafor” tańczy i śpiewa, Kolejarz, 21 kwietnia 1979, s. 4
Domański Adam, „Semafor” w Sarajewie, Dziennik Polski, 17 listopada 1988, nr 268, s. 3 http://mbc.malopolska.pl/Content/90020/dp_1988_268.pdf, dostęp 02. 11. 2023
Zdzisław Szewczyk (1918-2004) https://www.nagrodakolberg.pl/laureaci-zdzislaw_szewczyk
Roman Reinfuss (1910-1998) https://pl.wikipedia.org/wiki/Roman_Reinfuss